İmdat Çocuğum Beni Duymuyor!

Sesleniyorum sesleniyorum,
beni dikkate almıyor!

Ayakkabılarını giy diye sekiz defa,
yemeğini ye diye on defa söylüyorum.

Yukarıdaki cümleleri, ebeveynlerden sıklıkla duyabiliyoruz. Peki neden? Bunun cevabı, çocukların genellikle kendi dünyalarında yaşamalarıdır. Çocukların hayal gücü çok gelişmiştir ve bu nedenle zamanlarının büyük bir kısmını hayal kurarak, oyun oynayarak geçirirler. Bu durumda, ebeveynlerin konuşmalarına kulak vermezler çünkü kendilerine odaklanmışlardır. Bu sebeple önceliğimiz, çocuğumuzun bizi duyduğundan emin olmakla başlıyor.

Ebeveynler her seslendiklerinde çocuklarının duyduklarını düşünürler fakat duymak ile algılamak arasında fark vardır. Öncelikle gerçekten duyduğundan yani algıladığından emin olmalıyız. “Sana söylediğimi duydun mu? Ne dedim tekrar edebilir misin?” gibi cümleler kurarak dönüt beklemeliler. Eğer dönüt gelmez ise çocuğun odağını kendilerine çekmeleri gerekmektedir. Peki odağı çektik ve hala zaman zaman bu durum tekrar ediyor. Bu durumda ne yapmamız gerekiyor?

Ebeveynler, çocukların hayatındaki en önemli figürlerdir. Ancak bazen çocuklar, ebeveynlerini duymazdan gelme davranışında bulunurken, bu davranışın birçok nedeni olabileceğini ve bu nedenlerin çocuğun yaşına, kişiliğine ve deneyimlerine bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Yani çocukların ebeveynlerini duymazdan gelmesi oldukça yaygın bir davranıştır. Bu davranışın nedenleri çeşitli olabilir ve birçok faktöre bağlıdır. Bu yazıda, çocukların ebeveynlerini duymazdan gelmesinin nedenlerinden bazılarını açıklayacağız.

İletişim Problemleri
Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim problemleri, çocukların ebeveynleriyle konuşmakta zorlanmalarına neden olabilir. Çocuklar, duygularını ifade etmekte zorlanabilirler ve bu da ebeveynlerinin onları anlamasını geciktirebilir. Bu durumda, çocuklar ebeveynlerine karşı duyarsız, ilgisiz olabilirler ve onları duymazdan gelebilirler.

Ebeveynlerin Tutarsız Davranışları
Ebeveynlerin tutarsız davranışları da çocukların ebeveynlerini duymazdan gelmelerine neden olabilir. Tutarsızlıktan kasıt, ebeveynin bir konuda ısrarcı davranması ve sonra aynı konuda tam tersi bir tutum sergilemesidir. Bu davranış çocuk için kafa karıştırıcı olabilir. Örneğin çocuk bir gün teklif edilen yemeği yemek istemediğinde ona bugün sadece bu yemek var diyerek başka bir şey yapmıyorken, ertesi gün aynı şekilde yemek istemediğinde istediği yemeği yapıyorsak bu davranışta tutarsızlığı gösterir. Çocuklar, ebeveynlerinin tutarsız davranışları nedeniyle, ne zaman nasıl davranmaları gerektiğini bilemezler ve bu da onların ebeveynlerini duymazdan gelmelerine neden olabilir.

Ebeveynlerin Yüksek Beklentileri
Ebeveynlerin çocuklarına karşı yüksek beklentileri, çocukların ebeveynlerini duymazdan gelmelerine neden olabilir. Ebeveynler, çocuklarından her zaman başarılı olmalarını ve iyi performans göstermelerini beklerler. Bu beklentiler, çocukların üzerinde baskı yaratabilir ve onların ebeveynlerini duymazdan gelmelerine neden olabilir. Çocuklarımızdan istediklerimizin öncelikle onların yaş özelliklerine uygun olup olmadığından emin olmalıyız. İki yaşında bir çocuğun ayakkabılarını giymesini isterken, ayakkabılarını onun giyebileceği düzeyde bir yerde mi tuttuğumuz ve onun giymesine uygun formda bir ayakkabı olup olmadığı çok önemli. Aksi durumda başarısız olmaktan kaçınacağı için ayakkabısını giymeyi reddedecek ve ebeveynini duymazdan gelecektir.

Çocukların Kendi Kişilikleri ve İşlevleri
Çocukların kendi kişilikleri ve işlevleri de ebeveynlerini duymazdan gelmelerine neden olabilir. Bazı çocuklar, ebeveynlerinden doğdukları günden itibaren ertelemeli bir iletişim kazanımı almış olabilir bu sebeple aileleri ile iletişim kurarken bekletme ve ertelemeyi kullanabilir. Ebeveynleri ağladığı zaman ihtiyaçlarına geç cevap vermiş, konuşmaya başladığı zamanda çocuğunun seslenmesine geç dönüş vermiş olabilir bu da artık çocukta yine oturmuş gördüğü bir davranışa dönüşmüş olabilir.

Bazı çocuklar ebeveynlerini duymazdan gelirken, bazı çocuklarsa daha fazla ilgi ve dikkat ararlar. Bu durum, çocukların kişilik yapılarına bağlıdır. Bazı çocuklar, kendilerine yeterli güveni bulunmayan, içe kapanık ve çekingen yapıdaki çocuklardır. Bu çocuklar, kendilerine yönelik eleştirileri abartıp, olumsuz yargılara maruz kalmaktan korkarlar. Bu nedenle, ebeveynlerinin söylediklerini duymazdan gelerek kendilerini korumaya çalışırlar. Ebeveynlerin bu çocuklar için yapması gereken en önemli şey “Yapabileceğin için bunu sana söylüyorum.” “Yardım istediğin zaman buradayım.” ya da “Çoğu zaman bu durumda benim de yardıma ihtiyacım olur.” gibi güven verici cümleler kurmalarıdır.

Bazı çocuklar ise daha sosyal, girişken ve dışa dönük yapıdadırlar. Bu çocuklar, ebeveynlerinin söylediklerini duymazdan gelerek, ebeveynlerine karşı bir direniş gösterirler. Bu durum, çocukların bağımsızlık ve özerklik duygularını geliştirmeye çalıştıkları bir süreçtir. Ebeveynlerin bu durumda sabırlı ve tutarlı olmaları gerekmektedir.

Çocukların ebeveynlerini duymazdan gelmeleri, karmaşık ve çok yönlü bir konudur. Çocuğunuzla kuracağınız iletişim tarzı, bu durumun üstesinden gelmek için ele almanız gereken en önemli konudur. Ebeveynler, çocuklarının duygularını ve yaş özelliklerini bilmeli, fikirlerini önemsemeli ve onlara saygı göstermelidir. Böylece çocuk ve ebeveyn arasında sağlıklı diyalog ve ilişkilere zemin hazırlanmış olur.

Gamze Baştiryaki
Uzman Psikolog

Lisans eğitimini Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde tamamladı. Engelli psikolojisi ve aile desteği üzerine çalışmalar yaptı. 2011 yılında Ankara Ada Psikoteknik merkezini kurdu ve Pedagoji eğitimini tamamladıktan sonra esas arzusu olan çocuklarla çalışmak için müdürlüğünü de yapmış olduğu anaokulunda okul öncesi çocuklar ve aileleri ile çalışmaya başladı , halen devam etmektedir.